ÇEKİNGEN KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Sosyal etkileşimlerden kaçınırlar. Çekingen kişilik bozukluğu olan bireyler kendilerini huzursuz, endişeli, yalnız olarak tanımlarlar ve genellikle istenmeyen ve diğer insanlardan dışlanmış hissederler. İnsanların arasına karışmazlar. İnsan içinde iken huzursuz ve kırılgandırlar. Bu yüzden insanlarla yakın ilişki gerektiren sosyal ya da mesleki etkinliklerden kaçınırlar. Öte yandan kendi ailesi ve yakın çevresi içinde daha rahattır. İstendiğine kesinlikle emin olmadıkça insan içine karışmaz.
Çekingen kişilik bozukluğu genelde yetişkinlik döneminde fark edilir. Çocukluğunda duygusal olarak ihmal edilmiş ve akranları tarafından dışlanmış çocukların çekingen kişilik bozukluğu olma riski daha fazladır.
Toplum içinde iken, uygunsuz bir şey söyleme korkusu ile pek konuşmaz. Konuşurken ağzından aptalca bir şey kaçacak, insanlar onun söylediğine gülecek, kekeleyecek ya da kızaracak diye korkar. Toplumda kendini unutturabilir. İnsanların kendisini istemediği ya da beğenmediği düşüncesiyle meşguldur. Kendine güveni azdır. Kendisini çirkin, hiçbir çekiciliği olmayan ya da beceriksiz biri olarak görür. Başkalarının da böyle düşündüğü kanısındadır.
Eleştiriye çok duyarlıdır. Küçük bir söz ya da davranıştan çok incinebilir. Sıradan işler dışında işler ona zor görünür.
Etyoloji
Çekingen kişilik bozukluğunun sebebi açıkça bilinmemekle birlikte genetik, sosyal, psikolojik faktörlerin kombinasyonuyla olduğu düşünülmektedir. Bozukluk genetik yatkınlığa bağlı olabilir. Özellikle, çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan çeşitli anksiyete bozuklukları, utangaçlık özellikleri de dahil olmak üzere davranışsal baskılanmanın etkisi olduğu düşünülmektedir.Çevresel etkenler de önemli rol oynar.
Çocukluk döneminde duygusal ihmal ve akranların reddi de bu bozukluğun riskini arttırmaktadır. Bir başka görüşe göre çocukluk döneminde cinsel sömürü ya da şiddeti ile karşılaşmış olma, kişinin çok uzun süre, saldırganı uzaktan da olsa hatırlatan tüm insanlardan uzak durmasına neden olabilir.
Genel nüfustaki sıklığının % 0,5 – 1 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Her iki cinste eşit oranda görülür.
Çekingen Kişilik Bozukluğu tedavisi, Diğer kişilik bozukluklarının aksine hasta durumundan şikayetçidir ve değiştirmek ister. Bu nedenle psiko terapiden daha çok yararlanırlar. Sosyal beceri eğitimi, bilişsel terapi, sosyal becerileri uygulamak için grup terapisi ile yavaş yavaş sosyal temasların artırılması yoluyla ve ilaç tedavisi gibi çeşitli tekniklerle yapılır. Çekingen kişilik bozukluğuna sahip hastalar, psikiyatristlere güvensizlik duyduğu için psikiyatristlerin hastanın isteklerini göz önüne alıp, değerlendirmesi, hastaya güven kazandırması önemli bir faktördür..