2 mart 2018
Cozumel, Meksika’ya bağlı bir ada. Mayaların ilk yerleşim yerlerinden biri ve Mayalara ait çok sayıda arkeolojik kalıntıların bulunması nedeniyle önemli bir turistik ada. Ama bizim bu gezi sırasında hedefimiz ana karada bulunan antik Tulum kenti.
Cozumel limanına geldiğimizde, İki gün önce Cozumel’den Playa Del Carmen limanına turist götüren bir feribotta yaşanan ve 25 kişinin yaralanmasına sebebiyet veren terör nitelikli patlama nedeniyle gidilmeyeceğini ve Cruise gemi yönetimi, Meksika ana karaya dolayısıyla Tulum antik kentine tur düzenlemeyeceğini duyurdu.
Biz Türkiye’den gelenler olarak tur grubu rehberleri sorumluluğu alarak. önce Playa Del Carmen limanına 45 dakikalık feribot yolculuğundan sonra, limandan bir saatlik otobüs yolculuğu sonrası Tulum antik kentine geldik.
Diğer Maya antik kentlerinden farklı olarak Tulum deniz kenarında kurulmuş tek yerleşim merkezi ve bir liman kenti olması.Tulum antik kenti Mayaların kuzeydeki en büyük ve aynı zamanda deniz ticareti merkezi imiş.
Tulum, İspanyolların 1511’de geldiklerinde, Mayaları ilk gördükleri, ilk iletişime geçtikleri yer olarak biliniyor.
Tulum, Maya dilinde anlamı gün doğumu manasına geliyormuş, gökyüzü tanrısı adına kurulmuş bir kent.
Tulum, deniz ticaretinin yanı sıra, seçilmiş insanların yaşadığı dini ve yönetimi bir öneme sahipmiş. Ayrıca soylular, rahipler, akademisyenler, mimarlar ve matematikciler burada yaşarmış.
Tulum’u çepeçevre saran 5 metre yüksekliğindeki duvarların içinde; Kale,saray,tapınaklar, senato binası, gözlem evi ve ceza evi varmış.
Mayalardan günümüze gelen görkemli kalıntılardan, hiyerogliflerin çözümlenmesi ve arkeolojik kazıların yorumlanması sayesinde bu büyük uygarlığı daha iyi tanıma imkanımız oluyor.
Firuze ile Mayaların bu kadar gelişmiş medeniyetlerine rağmen neden çöküş yaşadılar, diye sorduğumda;
-Mayaların çöküş sebebi olarak çok sayıda teori var,
-En önemli nedenler ne olabilir?
-Bu bölgede çok uzun süren bir kuraklık dönemi olabilir. Komşuları ile özellikle Azteklerle savaşlar olabilir. Şehir devletlerinin uzun süre kendi aralarında çıkan savaşarak ve siyasi kargaşalar yaşamış olabilir. Bir başka teori büyük bir gök taşının bu bölgeye düşmesi büyük yıkıma sebep olabilir. Kaynaklarının kötü kullanılması ve kötü yönetim olabilir. Sonuçta Mayalar güçten düşmüş bir dönemle birlikte, bence bu medeniyeti asıl yok eden İspanyolların istilaları ve buraya gelmiş olmalarıdır, diye düşünüyorum.
-İspanyollar Maya bölgesine ne zaman geldiler?
Firuze,
-İspanyollar 500 yıl önce buraya geldiler.
-Gelince neler oldu, yerli halklarına ne yaptılar?
– Ve o medeni Avrupalılar! 16. yüzyıldan 20. yüzyıl ortalarına değin ve sistematik şekilde soykırım yaptılar.
-Bu soy kırımı sadece İspanyollar mı yaptı?
-İspanyollar, İngilizler, Fransızlar, Portekizler başta olmak üzere,
-Ne kadar Amerikan yerlisi öldürülmüş?
-70 – 100 milyon Amerika yerlisi kendilerine medeni diyen bu Avrupalılar tarafında soykırıma uğratılmışlardır.
-Bu soy kırımı yapanları Avrupa’lılar nasıl anlatıyorlar?
-Günümüzde bu Avrupa ülkelerine gittiğinizde, bu katliamın mimarlarının heykelleri, portreleri modern batı dünyasının en nadide köşelerini süslemekte, onları kahraman olarak dünyaya satmaktadırlar.
-İşin özüne bakarsanız, soykırım tarihinin en kanlı sayfaları Amerika kıtasında yazılmıştır.
-1492 yılında Kolomb’un Amerikaya ayak basmasıyla, İspanya için talanla elde edilecek sonsuz maddi zenginliğin, yerli halklar için ise tarihin en büyük soykırımlarının yaşama dönemi başlıyordu.
-Mayalar kendilerine yapılan soykırıma direnemediler mi?
-Direndiler,sonuçta Mayalar direniş mücadelesine başlamalarına rağmen soykırımdan kurtulamamışlardır.
-Mayalara sadece fiziki soykırım mı yapıldı?
-Maya soykırımı sadece fiziki soykırımla kalmamış, yüzlerce lehçeye sahip Maya dillerinin önemli bir kısmı yok edilmiştir.
Coğrafi keşiflerden yararlanıp soykırıma girişenlerin karşılaştıkları tablo ibretliktir. Soykırımlarda elde edilen altın ve gümüşler İspanya krallarınca yüz yıl içinde tüketilmiştir.
Soykırımcılar yok ettikleri kültürlerin büyüklüğü karşısında şaşkınlıklarını gizleyemedikleri halde, onların yok edilmesi gereken vahşiler olarak dillendirmişler.
3000 yıl önce Belize olmak üzere yaşamış, büyük bir uygarlığın ayak izlerinin olduğu bir coğrafyasındayız. Belize’nnin en iyi korunmuş Maya harabelerinin olduğu Altın Ha bölgesine gideceğiz.
Kolomb öncesi kurulan bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı binlerce yıl boyunca; Meksika’nın Güney Doğusunda, Honduras, El Salvador, Guatamala ve Belize’ye kadar uzanan Mezoamerika bölgesinde hüküm sürmüştür.
Mayaların tarihini üç ayrı dönem olarak değerlendirmek gerekir.
Kendi Maya takvimlerinde belirttikleri gibi, birinci dönem; MÖ.3000 ile MS.900 yılları arasındaki tarihi süreç; Maya kültürünün yükselmeye başlayıp ve zirveye çıktığı dönem olarak ele alınıyor.
MS. 900 ile 1526 İspanyol işgaline kadar olan dönem ise, Mayaların adeta tarihte seslerinin çıkmadığı bir dönemdir.
1526’dan sonra ise Mayaların kendi topraklarından edilmeleri, soykırıma uğramaları, esaret ve kültürlerinin yok edilme dönemidir. Ki bu dönem günümüze kadar gelmektedir.
Amerika kıtasında yaşayan etnik gruplar arasında yazı sistemi olan tek toplum Mayalardır. Mayaların yaşadığı coğrafyayı gezerken yaratıklara medeniyete şaşırmamak mümkün değil. Zaman kavramının, matematiğin, takvimin, mimarinin, sanatın ve bize ulaşamamış daha bir çok şeyin temelini atmış bir toplumdan bahsediyoruz. Binlerce yıl boyunca dünyanın en gelişmiş uygarlığı olmuş bir toplum.
28 şubat 2018 Belize’deyiz.
Belize Ctiy, Belize’nin en büyük şehri. Bir zamanlar eski İngiliz Honduras’ın başkentiydi. Belize nehrinin bir kolu olan Haulover deresinin ağzında yer alıyor. Bir zamanlar bir korsan kasabası olan Belize Ctiy, geçmiş mimarisinin, dar sokaklarının ve yıkık görünümünün çoğunu bugünde korumaktadır.
Belize City, yakınlarındaki sığ sulardan dolayı bizi getiren Cruise yolcu gemisi gibi yaklaşık 4 mil uzaklıkta durduğunda, yolcular birlikte teknelerle iskeleye getirilmekte..
Maya bölgesinin en önemli tarihi mekanları arasında yer alan Altın Ha, Belize’nin sınırları içinde yer alan antik Maya şehri, 8 kilometre karelik bir alanda, yaklaşık 500 yapının yer aldığı bir antik şehir.
Belize Ctiy’den 45 dakikalık araç yolculuğuyla Altın Ha antik harabelerine su yoluyla, Belize nehrinden gideceğiz. Bu nehir bilindik şekilde hızlı akan bir nehir değil, nehrin aktığı bile belli değil. Mangrov bataklıkları denilen bataklıkların, lagünlerin olduğu, genişliği yaygın, nehir etrafında sert nehir ağaçları, çok değişik farklı ağaç türleri, çok çeşitli bitki örtüsü ile yağmur ormanları alanları ile kaplı. Bu nehirde tekne ile giderken, nehir kenarında güneşlenen nehir timsahları, ağaçlarda geçenleri seyreden maymunları, farklı kuş türlerini görebilirsiniz, Nehir boyunca muhteşem bir dokunulmamış doğa manzarası, tepenizde yağmur bulutlarını seyrederek yol almak mümkün.
Hızlı bir tekne ile bir saatlik bir yolculuktan sonra Rockstore göletine varıyorsunuz.
Gölet kenarında bulunan Thatched Palapas adlı yerde yemek molası, dinlenme ve ihtiyaç giderdikten sonra, yağmur ormanları arasında harabelere doğru yürüyerek gidiyoruz.
Büyüleyici bir gezi, muhteşem bir doğa deneyimi yaşıyoruz. Belize nehrinin doyumsuz seyri ile Altın Ha antik Maya harabelerine giderken, Meksika körfezine ve Karayip Denizine dökülen ırmak sistemlerinin, yağmur ormanlarının, lagünlerin ve Mangrov bataklıklarının bulunduğu egzotik manzara eşliğinde, su yolu ile ulaşmak, bir çok dereleri, lagünleri geçerken, nehrin ve lagünlerin etrafındaki sert ağaçları, vahşi hayatı, kuşları, timsahları görme imkanı sunuyor.
Antik Altın Harabelerini gezerken, yağmur orman maymunlarını, eğer şansınız varsa ağaçlar arasında sizi gözlemleyen jaguarları görebilirsiniz.
Maya tapınaklarından ilkin Mask tapınağını geziyoruz, daha sonra 10 dakika yürüme mesafesinde bulunan Hihg Temple (Yüksek Tapınak), daha sonra Jaguar Tapınağını geziyoruz..